Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” jest przyznawana od 1974 roku. To jedno z najważniejszych wyróżnień w dziedzinie kultury ludowej w Polsce. Nagroda jest przyznawana osobom i grupom za ich wkład w pielęgnowanie, rozwijanie i promowanie polskiej kultury ludowej.
Laureaci 2024
https://www.nagrodakolberg.pl/edycja-2024
Oskar Kolberg, jego praca to prawdziwy skarb, który nie tylko dokumentuje nasze dziedzictwo narodowe, ale i daje nam klucz do zrozumienia, kim byliśmy i jak kultura ludowa ukształtowała naszą tożsamość.
**Kim był Oskar Kolberg?**
Urodzony w 1814 roku w Przysusze, Kolberg był etnografem, folklorystą, a także kompozytorem. Studiował muzykę i matematykę, ale to etnografia stała się jego prawdziwą pasją. W czasach, gdy Polska nie istniała na mapie jako niepodległe państwo, Kolberg zrozumiał, jak ważne jest zachowanie i dokumentowanie ludowej kultury, która wciąż żyła w sercach i umysłach ludzi.
Kolberg przemierzał wsie, spisując pieśni, tańce, obyczaje, legendy, przysłowia, a nawet przepisy kulinarne. Jego dorobek obejmuje około 33 tomów, które dokumentują życie ludowe z różnych regionów Polski, a także z terenów dzisiejszej Litwy, Białorusi i Ukrainy. Dzieło to, pod tytułem „Lud”, jest jednym z najważniejszych zbiorów dokumentujących kulturę ludową w Europie.
**Dlaczego Oskar Kolberg jest ważny?**
Dziś, w dobie globalizacji, gdy wszyscy mamy dostęp do tych samych treści i kultury masowej, łatwo zapomnieć o lokalnych korzeniach i tradycjach. Kolberg, na długo przed tym, jak ktokolwiek zaczął mówić o „globalnej wiosce”, zrozumiał, że nasza tożsamość kulturowa jest ściśle związana z lokalnymi zwyczajami i wierzeniami.
Jego praca ma nieocenioną wartość nie tylko dla historyków, ale także dla muzyków, literatów, antropologów i każdego, kto pragnie zrozumieć polską kulturę. Dzięki niemu możemy zobaczyć, jak różnorodne były regionalne tradycje, jak głęboko zakorzenione były w nich wartości, które budują naszą tożsamość narodową.
Kolberg zdołał uchwycić coś, co w dzisiejszym świecie jest często ulotne: autentyczność. W jego zapiskach znajdziemy głosy ludzi, którzy żyli w bliskim kontakcie z naturą, którzy kultywowali tradycje przekazywane z pokolenia na pokolenie. To prawdziwe okno na przeszłość, które daje nam możliwość zrozumienia, skąd pochodzimy i kim jesteśmy.
**Czego możemy się nauczyć od Kolberga?**
Przede wszystkim tego, że wartość kultury nie tkwi tylko w tym, co jest na pokaz, co jest „nowoczesne” czy „na czasie”. Prawdziwe bogactwo leży w różnorodności i głęboko zakorzenionych tradycjach, które budują naszą tożsamość. Kolberg, z cierpliwością i pasją, zebrał to, co mogło zostać zapomniane, przekazując nam dziedzictwo, które inspiruje i daje do myślenia.
Dziś, w dobie cyfryzacji i szybkich zmian, warto wrócić do jego dzieła i zastanowić się, co z tej tradycji możemy przenieść do współczesności. Może to być szacunek dla różnorodności, docenienie lokalności, a także świadomość, że to, co prawdziwie nasze, jest warte pielęgnowania i ochrony.
Oskar Kolberg nie tylko dokumentował przeszłość, ale także budował mosty do przyszłości. Jego praca to lekcja pokory i zrozumienia, że w każdym zakątku naszej kultury kryje się coś wyjątkowego, co warto zachować dla przyszłych pokoleń.
Laureaci Nagrody Oskara Kolberga z Podhala to m.in.:
1. **Stanisław Gąsienica-Byrcyn** (1976) – gawędziarz i pisarz ludowy.
2. **Józef Majerczyk-Bor** (1982) – skrzypek i gawędziarz z Bukowiny Tatrzańskiej.
3. **Józef Koszarek** (1987) – gawędziarz z Poronina.
4. **Józef Bukowski** (1987) – lutnik, twórca instrumentów muzycznych.
5. **Władysław Trebunia-Tutka** (1989) – malarz na szkle i muzyk.
6. **Józef Tylka** (1990) – śpiewak i instrumentalista.
7. **Tadeusz Szostak-Berda** (1991) – skrzypek i muzyk ludowy.
8. **Józef Gąsienica-Brzega** (1992) – muzyk ludowy i rzeźbiarz.
9. **Stanisław Bąk** (1992) – rzeźbiarz i malarz na szkle.
10. **Zespół Regionalny im. Klimka Bachledy z Zakopanego** (1993) – zespół kultywujący muzykę i taniec góralski.
11. **Jan Karpiel Bułecka** (1995) – muzyk, budowniczy instrumentów ludowych, nauczyciel i popularyzator kultury podhalańskiej.
12. **Zespół „Ślebodni” z Leśnicy-Gronia** (1997) – zespół folklorystyczny.
13. **Władysław Sikora** (1999) – poeta, pisarz ludowy i gawędziarz.
14. **Kapela Góralska „Bartusia Obrochty” z Zakopanego** (2001) – zespół muzyczny kultywujący tradycje muzyczne Podhala.
15. **Stanisław Apostoł** (2002) – rzeźbiarz i twórca ludowy.
16. **Zespół „Zbójnicek” z Zębu** (2006) – zespół regionalny.
17. **Stanisław Gąsienica Wawrytko** (2015) – rzeźbiarz i lutnik, twórca skrzypiec i basów góralskich.
18. **Zespół Regionalny „Gronkowianie” z Gronkowa** (2017) – zespół folklorystyczny.
19. **Anna Kozak-Tomaniec** (2020) – śpiewaczka, muzyk i instruktorka tańca ludowego.
Laureaci ci pochodzą z różnych miejscowości na Podhalu i przyczynili się do zachowania oraz popularyzacji kultury góralskiej na różnych polach, od muzyki i tańca, przez literaturę, aż po rzemiosło artystyczne.
Redaktor Naczelna
Halina Bartoszek Rosa
06.08.2024 Szaflary
